Powiat Ząbkowicki, zwany dalej „powiatem”, stanowi lokalną wspólnotę samorządową tworzoną przez mieszkańców powiatu oraz terytorium obejmujące gminy: Bardo, Ciepłowody, Kamieniec Ząbkowicki, Stoszowice, Ząbkowice Śląskie, Ziębice, Złoty Stok o łącznym obszarze 801,75 km 2.
Siedzibą władz powiatu jest miasto Ząbkowice Śląskie
Powiat posiada osobowość prawną.
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Zadania powiatu opracowano na podstawie Rozdziału 2 Zakres działania i zadania powiatu ustawy z dnia 5 czerwca o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1445 z późn. zm.) – wyciąg z ustawy:
Rozdział 2. Zakres działania i zadania powiatu
Art. 4. Zadania publiczne o charakterze ponadgminnym powiatu
1. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:
1) edukacji publicznej;
2) promocji i ochrony zdrowia;
3) pomocy społecznej;
3a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
4) polityki prorodzinnej;
5) wspierania osób niepełnosprawnych;
6) transportu zbiorowego i dróg publicznych;
7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
8) kultury fizycznej i turystyki;
9) geodezji, kartografii i katastru;
10) gospodarki nieruchomościami;
11) administracji architektoniczno-budowlanej;
12) gospodarki wodnej;
13) ochrony środowiska i przyrody;
14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;
17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
18) ochrony praw konsumenta;
19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
20) obronności;
21) promocji powiatu;
22) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 działalność pożytku publicznego, organizacje pozarządowe, wyłączenie stosowania przepisów ustawy ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 239 i 395);
23) działalności w zakresie telekomunikacji.
1a. Przepisu ust. 1 pkt 6 w zakresie transportu zbiorowego nie stosuje się do powiatów wchodzących w skład związku metropolitalnego.
2. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.
3. Ustawy mogą określać inne zadania powiatu.
4. Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.
5. Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu.
6. Ustawy mogą określać inne zadania powiatu.
Art. 4a. Organizacja i przeprowadzanie wyborów oraz referendów przez powiat
Ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
Art. 5. Porozumienia z organami administracji rządowej w sprawie wykonywania zadań publicznych
1. Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej.
2. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.
3. Porozumienia, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
4. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446).
Art. 6. Tworzenie jednostek organizacyjnych i zawieranie umów przez powiat, działalność gospodarcza powiatu
1. W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami.2.
Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.
Art. 6a. Wspólna obsługa jednostek przez powiat
Powiat może zapewnić wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną:
1) jednostkom organizacyjnym powiatu zaliczanym do sektora finansów publicznych,
2) powiatowym instytucjom kultury,
3 )innym zaliczanym do sektora finansów publicznych powiatowym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego – zwanym dalej „jednostkami obsługiwanymi”.
Art. 6b. Uprawnienia jednostek obsługujących i obsługiwanych
1. Wspólną obsługę mogą prowadzić starostwo powiatowe, inna jednostka organizacyjna powiatu, jednostka organizacyjna związku powiatów albo jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego, zwane dalej „jednostkami obsługującymi”.
2. Rada powiatu w odniesieniu do jednostek obsługiwanych, o których mowa w art. 6a wspólna obsługa jednostek przez powiat pkt 1, określa, w drodze uchwały, w szczególności:
1) jednostki obsługujące;
2) jednostki obsługiwane;
3) zakres obowiązków powierzonych jednostkom obsługującym w ramach wspólnej obsługi.
3. Jednostki obsługiwane, o których mowa w art. 6a wspólna obsługa jednostek przez powiat pkt 2 i 3, mogą, na podstawie porozumień zawartych przez te jednostki z jednostką obsługującą, przystąpić do wspólnej obsługi, po uprzednim zgłoszeniu tego zamiaru zarządowi powiatu. Zakres wspólnej obsługi określa zawarte porozumienie.
4. Jednostka obsługująca ma prawo żądania od jednostki obsługiwanej informacji oraz wglądu w dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi tej jednostki.
5. Jednostka obsługiwana ma prawo żądania od jednostki obsługującej informacji oraz wglądu w dokumentację w zakresie zadań wykonywanych przez jednostkę obsługującą w ramach wspólnej obsługi.
Art. 6c. Zakres wspólnej obsługi jednostek przez powiat
1. Zakres wspólnej obsługi nie może obejmować kompetencji kierowników jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do dysponowania środkami publicznymi oraz zaciągania zobowiązań, a także sporządzania i zatwierdzania planu finansowego oraz przeniesień wydatków w tym planie.
2. W przypadku powierzenia obowiązków z zakresu rachunkowości i sprawozdawczości jednostek obsługiwanych, o których mowa w art. 6a wspólna obsługa jednostek przez powiat pkt 1 i 2, są one przekazywane w całości.
Art. 6d. Przetwarzanie danych przez jednostkę obsługującą
Jednostka obsługująca jest uprawniona do przetwarzania danych osobowych przetwarzanych przez jednostkę obsługiwaną w zakresie i celu niezbędnych do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi tej jednostki.
Art. 7. Obowiązki powiatu w zakresie usuwania zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz obronności
1. Ustawy określają przypadki, w których właściwe organy administracji rządowej mogą nałożyć na powiat obowiązek wykonania określonych czynności w zakresie należącym do zadań powiatu, związanych z usuwaniem bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronnością.
2. Jeżeli działania związane z usuwaniem zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronnością przeprowadza się w ramach zorganizowanej akcji, nałożenie obowiązku może dotyczyć wykonania czynności, o których mowa w ust. 1, również poza terenem powiatu.
3. Za czynności, o których mowa w ust. 2, powiatowi przysługuje zwrot koniecznych
wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami od organu administracji, który nałożył obowiązek wykonania tych czynności.
Art. 7a. Wzajemne udzielanie pomocy przez powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów
Powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.
Do zakresu działania powiatu, o charakterze ponadgminnym należy również wykonywanie zadań powiatowych służ, inspekcji i straży.
Powiat wykonuje także zadania z zakresu administracji rządowej, jeżeli ustawy określają te sprawy jako należące do zakresu działania powiatu.
Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach określonych w porozumieniu.
Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej.
Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem , na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.
W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zwierać umowy z innymi podmiotami.
Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.
Tworzenie jednostek organizacyjnych następuje w drodze uchwały Rady Powiatu.